بررسی اثر افزودن سطوح مختلف اسیدهای آمینه ال-گلوتامین و ال– سیستئین به رقیق کننده بر پایه ی تریس روی ماندگاری اسپرم منجمد قوچ در فصل تولیدمثلی

انجماد منی پستانداران، تحولی اساسی در نگهداری منی و حفظ انجمادی سلول اسپرم، راهی برای حفظ ژرمپلاسم (پروتوپلاسم سلول جنسی) بوده که می تواند با حفظ dna گونه ها، در دامپروری، آبزیپروری و حفظ تنوع زیستی کاربرد داشته و بانک های ذخیره اسپرم، می توانند همراه با دیگر تکنولوژی های تولید مثلی، در بهبود نژادها و حفاظت گونه های وحشی و بومی در حال انقراض، نقش داشته باشند همچنین با انجماد اسپرم، امکان قرنطینه کردن آن، انتقال آن به فاصله های خیلی دور،کنترل بیماری ها و حفظ بانک های ژنتیکی وجود دارد . فرآیند انجماد و ذوب اسپرم شامل در معرض قرار گرفتن ابتدایی اسپرم با مواد محافظ انجمادی، کاهش دما به زیر صفر درجه سانتی گراد، ذخیره، ذوب و بازگشت به حالت طبیعی است. این تغییرات باعث آسیب های ساختاری و بیوشیمیایی اسپرم می شود که می تواند زنده مانی و باروری اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد. روش های گوناگونی برای بهبود کیفیت اسپرم های منجمد به کار رفته که از میان آنها افزودن مواد محافظت کننده به رقیق کننده نتایج بهتری داشته است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر افزودن غلظت های مختلف اسیدآمینه ال-گلوتامین (2/5، 5 و 7/5 میلی مولار) و ال-سیستئین (1، 2 و 4 میلی مولار) به رقیق کننده بر پایه تریس- زرده تخم مرغ- فروکتوز همراه با 7 درصد گلیسرول بر نگهداری طولانی مدت اسپرم منجمد قوچ بود. برای انجام این تحقیق، 7 راس قوچ بالغ انتخاب شده و اسپرم گیری با واژن مصنوعی انجام گرفت. پس از ارزیابی اولیه منی و رقیق کردن با تیمارهای مورد مطالعه، بلافاصله در پایوت های 0/5میلیلیتری کشیده شد. از هر تیمار 15 پایوت پر شد، پس از ثبت اطلاعات تیمارهای مربوطه بهصورت بسته بندی 1/5ساعت در یخچال نگهداری شد. در مرحله بعد، پایوتهای بسته بندی شده حاوی منی به فاصله 4 سانتیمتری بالای سطح ازت قرار گرفت. پس از گذشت 10 دقیقه بلافاصله در داخل ازت مایع غوطه ور شد. ارزیابی نمونه ها به صورت روزانه از روز ذخیره سازی تا روز 15 بعد از انجماد انجام گرفت. پس از یخ گشایی، تعیین ویژگی های حرکتی اسپرم، درصد اسپرم های زنده و درصد اسپرم های غیرطبیعی با کمک میکروسکوپ نوری انجام شد. داده های بدست آمده توسط مدل خطی مختلط با استفاده از proc mixed نرم افزار sas 9.1 آنالیز شدند و برای مقایسه میانگین ها از روش حداقل مربعات (ls means) استفاده شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که رقیق کننده با غلظت 2 میلی مولار سیستئین در مقایسه با سایر گروهها موجب بهبود معنی داری در درصد تحرک و حرکت پیش رونده اسپرم قوچ شد، همچنین سطوح مختلف سیستئین اثر معنی داری در حفظ مورفولوژی اسپرم داشتند (0/01> p). غلظت 5/2 و 5 میلی مولار گلوتامین به ترتیب با میانگین70/11 و 69/70 درصد در مقایسه با سایر گروهها بیشترین درصد زنده مانی را دارا بودند(0/01> p). مطابق با نتایج این پژوهش به نظر می رسد که افزودن سطح 2 میلی مولار سیستئین و 5/2 میلی مولار گلوتامین به رقیق کننده انجماد اسپرم قوچ باعث بهبود پارامترهای کیفیتی اسپرم از جمله تحرک، زنده مانی و مورفولوژی طبیعی اسپرم پس از یخ گشایی می شود.